ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΒΟΥΛΗΣ-Ψηφιακή Διακυβέρνηση

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΒΟΥΛΗΣ

Θ΄ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΟΥΛΗ

ΙΗ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΣΥΝΟΔΟΣ Α΄

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ  ΣΘ΄

Τρίτη 22 Σεπτεμβρίου 2020

Αθήνα, σήμερα στις 22 Σεπτεμβρίου 2020, ημέρα Τρίτη και ώρα 10.08΄ συνήλθε στην Αίθουσα των συνεδριάσεων του Βουλευτηρίου η Βουλή σε ολομέλεια για να συνεδριάσει υπό την προεδρία του Α΄ Αντιπροέδρου αυτής κ. ΝΙΚΗΤΑ ΚΑΚΛΑΜΑΝΗ.

…..

ΙΛΧΑΝ ΑΧΜΕΤ: Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ζούμε αναμφισβήτητα στην εποχή της 4^ης Βιομηχανικής Επανάστασης, μια εποχή στην οποία προκειμένου να διαχειριστούμε και να διευκολύνουμε τη ζωή μας, επιβάλλεται να κινηθούμε μεταξύ ψηφιακού και φυσικού κόσμου με τη χρήση τεχνολογιών, που μέχρι χθες πολλές από αυτές ήταν βγαλμένες από σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική, η εικονική πραγματικότητα, τα μεγάλα δεδομένα και βέβαια, το ίντερνετ επεμβαίνουν πιο δραματικά στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα, στον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε. Και βέβαια, δημιουργούν ένα νέο πεδίο προκλήσεων για τις πολιτικές ηγεσίες. Διότι, στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται αφενός αλλάζει ο παγκόσμιος καταμερισμός εργασίας και συσσώρευσης κεφαλαίων, αφετέρου οι εξελίξεις σε κρίσιμους τομείς όπως η τεχνολογία, η φωτονική, η βιοτεχνολογία οδηγούν σε νέες επαναστατικές προσεγγίσεις, σε ποικίλα επιστημονικά πεδία.

Μέσα σε αυτήν την πραγματικότητα οι κυβερνήσεις και η Κυβέρνησή σας ήδη βρίσκονται μπροστά σε ένα δύσκολο στοίχημα. Πρέπει να δουλέψουν εντατικά για να προλάβουν την διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, γιατί όλοι ξέρουμε πως οι τεχνολογικές εξελίξεις δεν οδηγούν a priori στον παράδεισο. Απαιτούνται συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές, για να μην μείνει κανείς πίσω, κανείς αποκλεισμένος από τη νέα εποχή που είναι ήδη εδώ. Με άλλα λόγια, η τεχνολογία απαιτεί συγκεκριμένες πολιτικές, για να γίνει μοχλός ανάπτυξης και να έχει θετικό πρόσημο στην ευημερία της κοινωνίας.

Η χώρα μας δυστυχώς, φαίνεται ακόμα να βρίσκεται μακριά από όλες αυτές τις εξελίξεις, αλλά και από αλλαγές που θα έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και χρόνια. Αυτό εξάλλου ακριβώς επιβεβαιώνει ο δείκτης ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας, που μας κατατάσσει στην 27^η θέση, μεταξύ είκοσι έξι κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θέλω να καταθέσω αυτό το διάγραμμα στα Πρακτικά της Βουλής.

(Στο σημείο αυτό ο Βουλευτής κ. Ιλχάν Αχμέτ καταθέτει για τα Πρακτικά το προαναφερθέν έγγραφο, το οποίο βρίσκονται στο Αρχείο του Τμήματος Γραμματείας της Διεύθυνσης Στενογραφίας και Πρακτικών της Βουλής)

Και βέβαια, η προσαρμογή της ελληνικής πολιτείας στη νέα ψηφιακή πραγματικότητα που διαρκώς αναβάλλεται ή σκοντάφτει παρά τις προεκλογικές εξαγγελίες είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, βλέπουμε πως και με το συζητούμενο νομοσχέδιο, όπως και με τα προηγούμενα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης συνεχίζεται η συγκέντρωση αρμοδιοτήτων και εξουσιών στο πρόσωπο του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Αυτό είναι προβληματικό. Υπάρχει εδώ μια παρεξήγηση. Ψηφιακή διακυβέρνηση σημαίνει διάχυση της πληροφορίας, πρόσβαση, διαφάνεια και όχι υπερσυγκεντρωτισμός αρμοδιοτήτων σε ένα Υπουργείο, σημαίνει συγκεκριμένες πολιτικές από κάθε Υπουργείο, προσαρμοσμένες στην ψηφιακή εποχή. Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι σε αυτό. Δηλαδή το κάθε Υπουργείο ασκεί μια δικιά του πολιτική, επειδή σήμερα σαφώς έχει την τεχνολογία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα μαζεύουμε όλα στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Το ΠΑΣΟΚ σε ό,τι αφορά την ψηφιακή διακυβέρνηση έχει συνδεθεί με το Opengov, τη Διαύγεια, τον ν.3882/2010, τον ν.3979/2011, την ηλεκτρονική διεύθυνση και άλλα πολλά. Δηλαδή, έχει συνδεθεί με εμβληματικούς και καινοτόμους νόμους και μεταρρυθμίσεις στο πεδίο του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους. Πραγματικά χαιρόμαστε που αναγνωρίζετε την αξία τους. Όμως επειδή γνωρίζουμε τι σημαίνει πραγματική μεταρρύθμιση, σ’ αυτό το πεδίο, σήμερα ως Κίνημα Αλλαγής παρότι είμαστε θετικοί με το συζητούμενο νομοσχέδιο δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να πανηγυρίσουμε, επειδή με το άρθρο 99 του παρόντος καταργείται το φαξ στο ελληνικό δημόσιο. Δεν πρόκειται για επανάσταση, δεν είναι καινοτομία η κατάργηση του φαξ το 2020, κύριε συνάδελφε. Είναι ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα. Εξάλλου, η παράλληλη χρήση του φαξ δεν εμποδίζει κανέναν πολίτη να στέλνει το έγγραφό του στις δημόσιες υπηρεσίες.

Απλά λοιπόν, το νομοσχέδιο του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής φέρνει τα απολύτως αυτονόητα και μάλιστα, με καθυστέρηση παρά τις προεκλογικές υποσχέσεις για το αντίθετο. Η καθυστέρηση πλέον στοιχίζει όμως ακριβά στη χώρα, καθυστέρηση που όπως προκύπτει από τη μελέτη του νομοσχεδίου μάλλον, θα συνεχιστεί και στο μέλλον, γιατί έχουμε στα χέρια μας ένα νομοσχέδιο διακοσίων τριάντα δύο άρθρων, πολλά εκ των οποίων μένουν σε εκκρεμότητα. Και αυτό γιατί για την εφαρμογή τους απαιτείται δευτερογενής νομοθεσία με υπουργικές αποφάσεις, με ΚΥΑ και προεδρικά διατάγματα που πρέπει να εκδοθούν στο μέλλον.

Μόνο στο άρθρο 107 υπάρχουν εβδομήντα επτά Υπουργικές Αποφάσεις, ενώ συνολικά στο Κώδικα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης μετρήσαμε πάνω από εκατόν είκοσι Υπουργικές Αποφάσεις. Γνωρίζετε καλά πως μια τέτοια πληθώρα Υπουργικών Αποφάσεων και ΚΥΑ το συζητούμενο νομοσχέδιο κινδυνεύει να μείνει στα χαρτιά.

Η ψηφιακή διακυβέρνηση στο μυαλό των περισσότερων Ελλήνων πολιτών συνδέεται με την πάταξη της γραφειοκρατίας, την καλύτερη παροχή υπηρεσιών από πλευρά του κράτους, την συντόμευση των διαδικασιών και βέβαια, όλα αυτά με τη διαφάνεια. Πρέπει λοιπόν, νωρίς να επισημάνουμε πως η ψηφιακή διακυβέρνηση δεν σημαίνει μετάβαση στην ψηφιακή γραφειοκρατία. Αν τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίζει ο πολίτης δεν μειώνονται, αλλά απλώς πρέπει πλέον να προσκομίζονται ηλεκτρονικά, δεν έχουμε επί της ουσίας καμία αλλαγή ούτε βέβαια έχουμε αλλαγή στις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους πολίτες, όταν ένα αίτημα στέλνεται και επιβεβαιώνεται η λήψη του ηλεκτρονικά από την αρμόδια κρατική υπηρεσία, αλλά απάντηση και λύση του προβλήματος για τον πολίτη δεν έχουμε ποτέ. Και αυτό το τελευταίο το είδαμε κατά κόρον σε όλη την περίοδο της καραντίνας, τότε που εσείς διαφημίζατε στα κανάλια το πέρασμα στην ψηφιακή διακυβέρνηση, γιατί προφανώς η ψηφιακή διακυβέρνηση δεν εξαντλείται στην άυλη συνταγογράφηση και στην ηλεκτρονική εξουσιοδότηση.

Επίσης, επειδή είμαι ένας Βουλευτής ενός νομού με πολλές ορεινές και μειονεκτικές περιοχές και επειδή η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη σαν παράδειγμα κατέχει την πρωτιά με το ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας να είναι στο 24 3%, θέλω να επισημάνω πως για τον όποιο σχεδιασμό σε επίπεδο ψηφιακής διακυβέρνησης, πρέπει να εξασφαλίζεται και η προσβασιμότητα όλων των πολιτών στις νέες υπηρεσίες.

Τι σημαίνει αυτό; Για να εξασφαλιστεί αυτή η προσβασιμότητα απαιτούνται δράσεις σε δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη αφορά τις ιδιαιτερότητες κάθε τοπικής κοινωνίας. Η τοπική αυτοδιοίκηση κυρίως των ορεινών και ημιορεινών περιοχών έχει άλλες απαιτήσεις και άλλα προβλήματα για την εφαρμογή των διατάξεων του νομοσχεδίου και επομένως θα πρέπει να προετοιμαστεί κατάλληλα γι’ αυτό.

Επιπλέον, για να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα όλων των πολιτών πρέπει να ξαναδείτε και τις τιμές, το κόστος των δεδομένων της κινητής τηλεφωνίας.

Η Ελλάδα, κύριε Υπουργέ, σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι από τις ακριβότερες χώρες στην αγορά δεδομένων κινητής και είναι βέβαιο πως θα επηρεάζει κατά πολύ τον τρόπο που οι πολίτες θα κάνουν χρήση των νέων ψηφιακών υπηρεσιών. Δεν μπορούμε από τη μία, δηλαδή, να μιλάμε για ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους και από την άλλη να μην διευκολύνεται η πρόσβαση των πολιτών στις νέες υπηρεσίες.

Πρέπει σε όλους τους δήμους της χώρας, αλλά και σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες, να προσφέρονται στους πολίτες σημεία ελεύθερης πρόσβασης στο διαδίκτυο. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να μην αποκλειστεί κανένας, να μην δημιουργήσουμε πολίτες που δεν θα μπορούν τελικά να έχουν πρόσβαση στο κράτος.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα σταθώ μονάχα σε κάποια σημεία που θεωρούμε πως είναι προβληματικά στο νομοσχέδιο. Θα ξεκινήσω με το πρώτο μέρος του παρόντος νομοσχεδίου και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο Β και το άρθρο 5, στο οποίο παρουσιάζεται η «Βίβλος της ψηφιακής διακυβέρνησης». Εδώ δημιουργείται μια συγκεκριμένη διαδικασία διακίνησης εγγράφων, τόσο μέσα στον ίδιο φορέα, όσο και μεταξύ των διαφόρων φορέων με τη χρήση ενός κεντρικού συστήματος ηλεκτρονικής διακίνηση εγγράφων. Και μάλιστα αυτή είναι υποχρεωτική.

Όμως αυτή η «Βίβλος» θα έπρεπε ήδη να έχει κατατεθεί από τον περασμένο Δεκέμβριο και δεν την έχουμε δει ακόμα. Εδώ, λοιπόν, ρυθμίζουμε τη λειτουργία σε κάτι το οποίο δεν γνωρίζουμε. Είναι σαφές πως υπάρχει ένα μεγάλο κενό και ξέρετε αυτό το κενό φαντάζει μεγαλύτερο γιατί διατυμπανίζετε με κάθε τρόπο πως αυτή η «Βίβλος» ήταν ήδη έτοιμη και δεν είναι έτοιμη.

Τώρα με τα άρθρα 7, 8 και 9 πραγματικά ο Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής γίνεται υπερ-Υπουργός. Όλα σχεδόν τα έργα του ΕΣΠΑ θα χρειάζονται την έγκριση του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Επιπλέον, ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης καλείται να συντονίζει τους Γενικούς και Ειδικούς Γραμματείς των άλλων Υπουργείων. Σας φαίνεται λογικό αυτό; Και κυρίως, σας φαίνεται λειτουργικό αυτό το σχήμα;

Το είπα και πριν, στη νέα ψηφιακή εποχή όλα γίνονται μέσω έξυπνων τεχνολογιών, όμως, αυτό δεν σημαίνει πως θα καταργήσουμε όλα τα Υπουργεία. Τα Υπουργεία είναι αυτά που καλούνται να χαράξουν συγκεκριμένες πολιτικές μέσα στα δεδομένα της νέας εποχής. Εσείς, όμως, καταργώντας όλα αυτά τα Υπουργεία και μαζεύοντας αρμοδιότητες στην ουσία καταργείτε και τη χάραξη πολιτικής.

Σχετικά με τα άρθρα 34 και 35 του σχεδίου νόμου με τα οποία εισάγονται ρυθμίσεις για την καθιέρωση υποχρεωτικής ηλεκτρονικής επικοινωνίας μεταξύ των φορέων του δημοσίου τομέα και φυσικών και νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων. Ενώ, επίσης, θεσπίζεται και η υποχρέωση δημιουργίας και διακίνησης διαδικτυακού τόπου για κάθε δημόσιο φορέα που αναφέρεται στις ιστοσελίδες δημοσίων φορέων.

Κύριε Υπουργέ, ο πολίτης υποχρεούται να επικοινωνεί ηλεκτρονικά με το δημόσιο, αλλά δεν βλέπω πουθενά στο νομοσχέδιο το δημόσιο να υποχρεώνεται να απαντά εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου στον πολίτη. Γιατί δεν επεκτείνετε τον ν. 2690/1999 που αφορά τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, έτσι ώστε ο πολίτης να παίρνει απάντηση στο αίτημά του υποχρεωτικά και μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο και αν δεν την πάρει να υπάρχουν ορισμένες ποινές πειθαρχικής συνέπειας για το δημόσιο που δεν απαντά.

Σχετικά με το άρθρο 76, δηλαδή τη ΔΙΑΥΓΕΙΑ, αλήθεια τι υποκρύπτεται στην εξαίρεση από τη ΔΙΑΥΓΕΙΑ που αναφέρεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 76, κύριε Υπουργέ; Θα αναρτώνται αμελλητί στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και οι πράξεις που αναρτώνται στο κεντρικό ηλεκτρονικό μητρώο δημοσίων συμβάσεων;

Σχετικά με το άρθρο 77 αναφέρετε ότι οι πράξεις οι οποίες ήδη αναρτώνται στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ θα πρέπει να αναρτώνται και στις σελίδες των οικείων φορέων. Γιατί όμως; Στη συνείδηση των πολιτών έχει καθιερωθεί η ΔΙΑΥΓΕΙΑ ως τόπος αναζήτηση των πράξεων της διοίκησης. Προχωρήστε στην αναβάθμιση της ΔΙΑΥΓΕΙΑΣ με σύγχρονες μηχανές αναζήτησης και κατηγοριοποίησης δεδομένων. Κάντε τη ΔΙΑΥΓΕΙΑ πιο εύχρηστη, πιο λειτουργική. Δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί με την ίδια αναζήτηση που ξεκίνησε το 2010 επί ΠΑΣΟΚ.

Στο άρθρο 78 αναφέρεται ότι οι πράξεις που αναρτώνται στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και πρέπει να δημοσιεύονται και σε ΦΕΚ, θα ισχύουν από τη δημοσίευσή τους στο ΦΕΚ. Αυτό, όμως, αντιστρέφει την αρχική σύλληψη της ΔΙΑΥΓΕΙΑΣ σύμφωνα με την οποία καμία πράξη δεν ισχύει αν δεν δημοσιοποιηθεί στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ. Πρέπει να επανέλθει η αρχή ότι κάτι πρέπει να έχει δημοσιευτεί στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ για να ισχύσει. Τίποτα να μην ισχύει αν δεν έχει αναρτηθεί στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ. Κύριε Υπουργέ, η ΔΙΑΥΓΕΙΑ πρέπει να παραμείνει ΔΙΑΥΓΕΙΑ.

Έρχομαι στο άρθρο 90 για το μητρώο διαδικασιών. Πόσα έχουμε σήμερα και τελικά πόσες υπηρεσίες παρέχουν; Υπάρχουν κάπου συγκεντρωμένες αυτές οι υπηρεσίες; Θα φτιάξετε άλλο ένα; Θα ενοποιήσετε όσα ήδη υπάρχουν; Ή τελικά θα χρηματοδοτήσουμε από την αρχή αναδόχους για να κάνουν μια δουλειά μέρος της οποίας έχει ήδη πληρωθεί από το ελληνικό δημόσιο; Υπάρχει εδώ ένα τεράστιο αλαλούμ και μπέρδεμα.

Επίσης βλέπουμε ότι σε περισσότερα άρθρα υπάρχει μια νοοτροπία να τιμωρούνται οι υπάλληλοι που δεν θα αναρτούν και δεν θα επικαιροποιούν το μητρώο διαδικασιών. Η τιμωρία είναι μια παρωχημένη ιδέα. Εμείς σας προτείνουμε μια διαδικασία που να είναι έγκυρη και να μπορεί μια δημόσια υπηρεσία να την επικαλεσθεί μόνο εφόσον είναι αναρτημένη στο μητρώο διαδικασιών.

Αν υπάρχει διχογνωμία μεταξύ υπηρεσιών για τα βήματα ή τα προαπαιτούμενα μιας διαδικασίας, τότε έγκυρη είναι η πληροφορία που παρέχεται μόνο από το μητρώο διαδικασιών.

Πάμε τώρα στα πιο σημαντικά άρθρα του νομοσχεδίου, στα άρθρα 93 και 94 που αφορούν την υπαγωγή στο Υπερταμείο της υπό σύσταση εταιρείας συμμετοχής «5G AE» και ποτέ στο «Ταμείο Φαιστός». Είναι πραγματικά κυνικό, κύριε Υπουργέ, γιατί ξέρετε με αυτά τα άρθρα αποδεικνύετε πως όχι μόνο δεν έχετε διάθεση να πάρετε πίσω περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου, δηλαδή του ελληνικού λαού, αλλά από το Υπερταμείο, αλλά αντίθετα σκοπεύετε να δώσετε κι άλλα.

Ακόμη κι αν δεχτούμε ότι μέρος των εσόδων από τη διαγωνιστική διαδικασία για τη χορήγηση δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων, θα πρέπει να κατευθυνθεί σε επενδύσεις σε επιχειρήσεις ακόμη κι αν εδρεύουν και εκτός Ελλάδος που δραστηριοποιούνται στην έρευνα ή την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών, αυτό δεν μπορεί να γίνει με την εμπλοκή του Υπερταμείου. Είμαστε κάθετα αντίθετοι και θα το καταψηφίσουμε.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, επιστρέφουμε για μια ακόμη φορά στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και στην κυβερνοασφάλεια. Είναι ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τους πολίτες και οφείλουμε να το δούμε με ιδιαίτερη σοβαρότητα. Ξέρουμε σήμερα πως τα προσωπικά δεδομένα είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια ασφαλιστικών εταιρειών που θέλουν να μειώσουν το ρίσκο, των εμπορικών επιχειρήσεων που θέλουν να στοχεύσουν σε συγκεκριμένο κοινό, αλλά και για εκείνους που επιθυμούν τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης.

Στην καινούργια εποχή τα προσωπικά δεδομένα είναι χρήμα και εξουσία. Γι’ αυτό, κύριε Υπουργέ, πρέπει να είμαστε πολύ αυστηροί. Δεν πρέπει να αφήσουμε τίποτα στην τύχη στο θέμα αυτό. Πρέπει να ξεκαθαριστεί ποιος θα έχει την ευθύνη εάν διαρρεύσουν προσωπικά δεδομένα. Πρέπει να εξασφαλίσουμε μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες πως αυτό δεν θα συμβεί. Νομίζω πως δεν αντιμετωπίζεται το θέμα με την απαιτούμενη προσοχή, αφού υπάρχουν ακόμα σοβαρά κενά σε αυτό το επίπεδο.

Κλείνοντας, θέλω να επισημάνω πως το Κίνημα Αλλαγής είχε και έχει πάντοτε στραμμένο το βλέμμα του στο μέλλον. Η ψηφιακή διακυβέρνηση δεν είναι για μας κάτι καινούριο. Το έχουμε αποδείξει με εμβληματικούς και πραγματικά καινοτόμους νόμους.

Παρά τις σοβαρές ενστάσεις, στο συζητούμενο νομοσχέδιο είμαστε θετικοί γιατί ξέρουμε πως η χώρα έχει μείνει ήδη πολύ πίσω από τις εξελίξεις της νέας εποχής. Πρέπει, όμως, να τρέξουμε. Το μέλλον δεν θα μας περιμένει.

Σας ευχαριστώ πολύ.

https://www.youtube.com/watch?v=boyqkbJYjMc&feature=youtu.be