«Χρηματοδότηση Δήμων για έξυπνες πόλεις: μισό δις ευρώ σε PowerPoint»

 

Ερώτηση προς τους Υπουργούς Εσωτερικών κ. Μ. Βορίδη και Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Πιερρακάκη κατέθεσε, ο βουλευτής Ροδόπης – Τομεάρχης Ψηφιακής Πολιτικής του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής κ. Ιλχάν Αχμέτ, σχετικά με τις εξαγγελίες της Κυβέρνησης που παραμένουν στα χαρτιά και αφορούν την χρηματοδότηση των Δήμων της χώρας για σημαντικά ψηφιακά έργα.

Συγκεκριμένα, στην ερώτηση επισημαίνεται πως εδώ και δύο χρόνια η Κυβέρνηση έχει υποσχεθεί, μέσω λαμπερών παρουσιάσεων, στους Δήμους σχεδόν μισό δις ευρώ από χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, αλλά μέχρι σήμερα σχεδόν τίποτα δεν έχει υλοποιηθεί.

Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής τονίζει πως από τον Ιούνιο του 2020, όταν η Κυβέρνηση ανακοίνωσε το Πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης (πρόσκληση 8 Smart Cities) μέχρι σήμερα όπου έχουν μεσολαβήσει η λαμπερή εξαγγελία του προγράμματος «Δήμοι 2025» (Οκτώβριος 2021) και το πρόγραμμα Έξυπνες Πόλεις του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (Ιούνιος 2022), οι Δήμοι της χώρας παρακολουθούν την Κυβέρνηση να «μοιράζει» εκατομμύρια μέσω PowerPoint. Και ενώ οι Δήμοι προκειμένου να τα διεκδικήσουν έχουν μπει σε έναν διαρκή αγώνα δρόμου ώστε να ωριμάσουν τα έργα τους και να καταθέσουν πλήρεις και τεκμηρίωνες προτάσεις, τίποτα δεν γίνεται πράξη.

Παράλληλα, εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως τα εν λόγω προγράμματα δεν δίνουν τη δυνατότητα στους Δήμους να επιλέξουν δράσεις και έργα σύμφωνα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητές τους, καθώς καλούνται να επιλέξουν πάντα από κλειστό κατάλογο εφαρμογών, με ανεπαρκείς ελάχιστες προδιαγραφές και ασαφές πλαίσιο χρηματοδότησης συμβούλων, δράσεων δημοσιότητας κ.ο.κ.. Για παράδειγμα, στην πρόσκληση για το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», με καταληκτική ημερομηνία 11 Ιουνίου 2021 (και σε λίγες περιπτώσεις έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2021 – βλ. 3η τροποποίηση πρόσκλησης), περιλαμβάνονται υποχρεωτικά έργα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ενώ είναι μαθηματικά βέβαιο ότι με το ρυθμό που κινείται το Υπουργείο με τις εγκρίσεις, μέχρι αυτά να αρχίσουν να υλοποιούνται θα έχει παρέλθει η πανδημία!

Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής υποστηρίζει πως:

• Η ψηφιακή μετάβαση στις τοπικές κοινωνίες είναι κρίσιμη για την ισότιμη  πρόσβαση των πολιτών στην κοινωνία της γνώσης και τη δίκαιη ψηφιακή μετάβαση, για ποιοτικές υπηρεσίες και για την τοπική ανάπτυξη. Είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να πάει χαμένη και τα χρήματα του φορολογούμενου να πιάσουν τόπο.
• Απαιτείται διευρυμένη διαβούλευση για τις ανάγκες των δήμων και των πολιτών και επιβάλλεται να δίνεται ελευθερία στους δήμους να επιλέξουν με βάση τις ανάγκες τους εφαρμογές και υπηρεσίες. Οι Δήμοι πρέπει να έχουν το δικαίωμα της επιλογής.
• Είναι αναγκαίο να προβλεφθεί μέριμνα ώστε οι τοπικές εταιρείες τεχνολογίας, πληροφορικής, υπηρεσιών και μελετών να συμμετέχουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό της πόλης τους και να μην αποκλείονται από τους περιοριστικούς όρους που διαβάζουμε στα σχέδια.
• Πρέπει να δημοσιοποιηθούν όλα τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων καθώς και όλες οι μελέτες για τις ανάγκες των Δήμων βάσει των οποίων έγινε η επιλογή των εφαρμογών, καθώς και η πρόβλεψη αναγκών χρηματοδότησης.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Ερώτησης:

Προς τους Υπουργούς: 1. Εσωτερικών κ. Μ. Βορίδη

         2. Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Κ. Πιερρακάκη

Θέμα: Χρηματοδότηση Δήμων για έξυπνες πόλεις: μισό δις ευρώ σε PowerPoint.

Τα τελευταία δύο χρόνια η Κυβέρνηση έχει υποσχεθεί, μέσω λαμπερών παρουσιάσεων, στους Δήμους της χώρας σχεδόν μισό δις ευρώ από χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.  Δυστυχώς όμως παρά τις υποσχέσεις, τις εξαγγελίες και τις εντυπωσιακές παρουσιάσεις σχεδόν τίποτα δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα.

Ειδικότερα η Κυβέρνηση έχει ανακοινώσει:

• 130 εκατ. ευρώ από το Πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης, στην πρόσκληση 8 Smart Cities και
• 320 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ. Συγκεκριμένα οι 17 Δήμοι, που έχουν πληθυσμό πάνω από 100.000 κατοίκους χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης με 90 εκατομμύρια ευρώ ενώ οι υπόλοιποι 315 δήμοι θα μοιραστούν πόρους του ΕΣΠΑ συνολικού ύψους 230 εκατ. ευρώ, με ποσά από 200.000 ευρώ για τους πολύ μικρούς δήμους, έως 2,5 εκ. ευρώ για εκείνους τους δήμους που έχουν λίγο κάτω από 100.000 κατοίκους.

Η ανακοίνωση του Προγράμματος Αντώνης Τρίτσης έγινε από τον κ. Θεοδωρικάκο τον Ιούνιο του 2020 και χρειάστηκαν 4 μήνες για να ολοκληρωθεί η σχετική προκήρυξη στις 19/10/2020, μέσω της οποίας  οι Δήμοι της χώρας κλήθηκαν να υποβάλουν προτάσεις – μεταξύ άλλων – για έξυπνες πόλεις και εφαρμογές σε υγεία, εκπαίδευση, ενέργεια κοκ.

Είναι σαφές πως οι Δήμοι, εν τω μέσω πανδημίας, αναγκάστηκαν να καταβάλουν μεγάλες προσπάθειες για να ωριμάσουν και να προδιαγράψουν έργα, ώστε να τα υποβάλουν για χρηματοδότηση έως τις 11 Ιουνίου 2021 (και σε λίγες περιπτώσεις έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2021 – βλ. 3η τροποποίηση πρόσκλησης).

Παρά όμως τις προσπάθειες των Δήμων μέχρι σήμερα, δηλαδή σχεδόν 12 μήνες μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής προτάσεων χρηματοδότησης, ελάχιστες εγκρίσεις έχουν δοθεί, ενώ είναι άξιο απορίας με ποιο σκεπτικό στην εν λόγω πρόσκληση περιλαμβάνονται υποχρεωτικά έργα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ενώ είναι μαθηματικά βέβαιο ότι με το ρυθμό που κινείται το Υπουργείο με τις εγκρίσεις, μέχρι αυτά να αρχίσουν να υλοποιούνται θα έχει παρέλθει η πανδημία!

Τον Οκτώβριο του 2021, και ενώ τότε καμία πρόταση σχεδόν από το προηγούμενο πρόγραμμα δεν είχε προχωρήσει, ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Πιερρακάκης έρχεται να ανακοινώσει δεύτερο πρόγραμμα. Το πρόγραμμα ονομάστηκε «Δήμοι 2025» και παρουσιάστηκε στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) και της έκθεσης τεχνολογίας Beyond 2021 που πραγματοποιούνται στις εγκαταστάσεις της Helexpo. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως στη σχετική παρουσίαση ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης μιλά για «νέες λύσεις» πέρα από τα όσα «έχουν ήδη γίνει με το πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης». Όμως, τα δύο προγράμματα αφενός έχουν παρόμοιες επιλέξιμες ενέργειες και δράσεις, αφετέρου κανένα έργο του Αντώνης Τρίτσης δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί και ως εκ τούτου τα «όσα έχουν ήδη γίνει» είναι στη καλύτερη περίπτωση ένα ατυχές σχήμα λόγου(!)

Πέρασαν άλλοι δύο μήνες και έχουμε την πρόσκληση της ΚτΠ ΑΕ στην οποία περιλαμβάνονται Δήμοι με Πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων. Στην εν λόγω πρόσκληση είναι αξιοσημείωτο ότι υπήρξε κατανομή προϋπολογισμού ανά Δήμο, χωρίς όμως μέχρι τότε κάθε Δήμος να έχει υποβάλει κάποιο σχέδιο για τις ιδιαίτερες ανάγκες και ιδιαιτερότητες, αφού η ίδια η πρόσκληση ζητούσε το εν λόγω σχέδιο!

Έπειτα, τον Ιανουάριο του 2022 ο κος Λιβάνιος με επιστολή του προς την ΚΕΔΕ και σχετικά τους λοιπούς 315 Δήμους ζήτησε σε διαβούλευση την άποψή τους έως τις 15 Φεβρουαρίου, ώστε να προεπιλέξουν από κλειστό κατάλογο εφαρμογών τις δράσεις που ενδιαφέρουν τον κάθε Δήμο, λαμβάνοντας πάντα υπόψη το μέγιστο ποσό που δικαιούται.

Στις 13 Μαΐου 2022  το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης προχώρησε σε διαβούλευση επί του προτεινόμενου έργου «ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ – Ανάπτυξη Εφαρμογών Έξυπνων Πόλεων και Τεχνολογιών για το Διαδίκτυο των Αντικειμένων (IoT), πάλι μέσα από κλειστό κατάλογο εφαρμογών, με ανεπαρκείς ελάχιστες προδιαγραφές και ασαφές πλαίσιο χρηματοδότησης συμβούλων, δράσεων δημοσιότητας κ.ο.κ.

Και φτάνουμε στον Ιούνιο του 2022 όπου ανακοινώνεται το πρόγραμμα Έξυπνες Πόλεις του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το οποίο προσκαλεί τους Δήμους από 1η Ιουλίου, να υποβάλουν τις προτάσεις τους, με αρχική καταληκτική ημερομηνία 31 Οκτωβρίου, που πρόσφατα άλλαξε για το τέλος Νοεμβρίου. Και έτσι ξεκινά πάλι ένας μαραθώνιος ωριμάνσεων, συμβούλων κ.τ.λ. μέσα στο καλοκαίρι, δίνοντας στους Δήμους  εξαιρετικά λίγο διάστημα, ώστε να καταθέσουν πλήρεις και τεκμηριωμένες προτάσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις τρομερές ελλείψεις που έχουν σε στελέχη και τεχνογνωσία.

Δεδομένου ότι σε κάθε ανακοίνωση και με κάθε powerpoint μοιράζονται εκατομμύρια που βάζουν τους Δήμους να κάνουν αγώνα δρόμου ώστε να ωριμάσουν τα έργα τους χωρίς όμως αποτέλεσμα, αφού ακόμα τίποτα δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα πράξη.

Δεδομένου ότι η ψηφιακή μετάβαση στις τοπικές κοινωνίες είναι κρίσιμη για την ισότιμη  πρόσβαση των πολιτών στην κοινωνία της γνώσης και τη δίκαιη ψηφιακή μετάβαση, για ποιοτικές υπηρεσίες για την τοπική ανάπτυξη.

Δεδομένου ότι εδώ και δύο χρόνια ακούμε για ψηφιακό μετασχηματισμό στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, χωρίς όμως να βλέπουμε έργα.

Δεδομένου ότι ο κλειστός κατάλογος εφαρμογών που δίνεται στους Δήμους αναδεικνύει τη μη εμπιστοσύνη της Κυβέρνησης προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση που μάλλον τη θεωρεί ανίκανη να προτεραιοποιήσει τις ανάγκες και τις δράσεις της.

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:

1. Για την πρόσκληση 8 του Αντώνης Τρίτσης αλλά και για τα άλλα δύο προγράμματα, πόσα και ποια συνολικά αιτήματα χρηματοδότησης έχουν γίνει, πόσα και ποια έχουν εγκριθεί, πόσα και ποια έργα έχουν δημοπρατηθεί και πόσα υλοποιούνται;

2. Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα και οι προβλέψεις των Υπουργείων για την πρόοδο των προσκλήσεων αυτών και των έργων;
3. Πώς θα υποστηριχθούν έργα πληροφορικής μισού δις, με τα υποστελεχωμένα ή σε κάποιες περιπτώσεις ανύπαρκτα τμήματα πληροφορικής των Δήμων;
4. Από που θα πληρώνεται το κόστος συντήρησης αυτών των έργων, το οποίο συντηρητικά θα είναι τουλάχιστον 50 εκ. ευρώ  ανά έτος;
5. Με βάση ποια μεθοδολογία έχουν κοστολογηθεί αυτά τα έργα; Έχει γίνει έρευνα σε αντίστοιχα έργα, στη Διαύγεια, στο ΚΗΜΔΗΣ; Υπάρχουν συγκρίσεις με αντίστοιχες ενέργειες του εξωτερικού και άλλων ευρωπαϊκών χωρών και ποιες είναι αυτές;
6. Ενισχύεται η ελληνική αγορά πληροφορικής και οι μικρές τοπικές επιχειρήσεις, παράγονται ελληνικές εφαρμογές από Έλληνες μηχανικούς και προγραμματιστές ή δίνεται έμφαση στη μεταπώληση αδειών;
7. Σκοπεύετε να δημοσιοποιήσετε όλα τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων καθώς και όλες τις μελέτες για τις ανάγκες των Δήμων βάσει των οποίων έγιναν οι  επιλογές των κλειστού καταλόγου εφαρμογών και η πρόβλεψη αναγκών χρηματοδότησης; (Σημειώνουμε πως υπάρχει το πρωτοπόρο http://www.opengov.gr/home/, μια πρωτοβουλία της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ από το 2009, που δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής και διαφάνειας στις Διαβουλεύσεις)

Οι ερωτών βουλευτής

Ιλχάν Αχμέτ